Güneş Enerji Sistemlerinin Eski Yapılarda Uzay Kafes Sistem Çatılara Uygulanması
Günümüzde enerji maliyetlerinin artması ile özellikle güneş enerjisi panellerinin çatılarda kullanımı artmaktadır. Endüstriyel yapılarda, hem eski yapılarda hem de yeni yapılarda güneş enerjisi kullanımı artık tüm sektörlerde öncelikli hale gelmiştir.
Uzay sistemlerle yapılmış yapılarda da sıkça güneş paneli ilave edilmesi talebi geldiği gibi ayrıca farklı yüklerin de asılması gerekliliği gibi taleplerle karşılaşıyoruz. Bu talepleri değerlendirilirken, uzay çatı dizaynı yapılırken tasarım aşamasında alınan yük kriterleri önemlidir. Örneğin 2005 yılındaki tasarım kriterlerine göre eski deprem şartnamesi göz önüne alınmış ve bu çatıda güneş paneli yükü de tasarımda alınmamış olacaktır. Belirli bir rezerv yük, tesisat yükü veya servis yükü adı altında göz önüne alınmış olabilir. Güneş panelleri yükü yaklaşık 25 kg/m² olduğu için çatıdaki mevcut tesisat yüklerini çıkarınca kalan tasarım yükü değerinin 25 kg/m² güneş paneli yükünü karşılayıp karşılamayacağına göre eski uzay sistemlerde güneş paneli kullanımına onay verebiliyoruz.
Bu durum sadece uzay sistem özelinde değil her türlü taşıyıcı için bir sorun teşkil eder ve taşıyıcı sistemin yeniden modellenerek yeni yükler altında yapının güvenli olup olmadığını kontrol etmek gerekir. Uzay sistemlerde de aynı kontroller yapılır ancak uzay sistemler 3 boyutlu oldukları ve yeni yükler altında yük dağılımının tamamen değişebilmesi sebebiyle birçok yapı elemanı statik analizlerde yeni yük değerleri altında kurtarmayabilir. Bu elemanların değişmesi uzay sistemler için borularda yeni cıvata çapı veya somun çapı ile sonuçlanabilir bu da yeni küre yapılmasına sebep olur. Sonuç olarak böyle bir durumda tüm uzay sistemin yeniden dizaynının yapılarak revize edilmesi önerilmektedir. Kaplaması olan ve altında üretim veya depolama faaliyetleri yapılan binalarda gerekli revizyonların yapılması mümkün olmamaktadır.
Bu durumlarla karşılaşmamak için yapı tasarım yüklerini en başta eksiksiz göz önüne alarak ilerlemek en doğrusu olacaktır. Altınyaldız olarak müşterilerimize ruhsat projelerini hazırlarken deneyimli mühendislerimiz bu konuda gerekli önerilerini paylaşmaktadır.
Uzay sistemlerde tesisat yükleri adı altında mekanik yükler, ışıklandırma yükleri, havalandırma yükleri, kablo tavaları ve benzeri yükler sadece kürelere veya kürelerden bağlantısı yapılan profillere asılarak yapılabilir. Uzay sistem boru ve aşık elemanlarına bağlantısı yapılan yükler bu elemanlarda eğilmeye sebep olabilir. Bunu önlemek için aşağıda gösterildiği şekillerde tesisat ve benzeri yükleri uzay sistemlere kürelerden bağlayabiliriz.
A. Sonay ERGÜL
