Uzay Sistem Dizaynında Kullanılan Bilgisayar Programları Üzerine
Altınyaldız Teknik Ofisinde, uzay çatı projelendirme işlerinde birçok bilgisayar yazılımı kullanılıyor. Bunların büyük bölümü uzay sisteme özel ve firmamıza ait programlardır.
1975-1980 Yıllarında MS-Dos altında çalışan ilk statik hesap programı hazırlandı. Bu program o dönemde mühendislik hesaplamaları ve matematiksel işlemlerde popüler olan Fortran77 programlama diliyle yazılmıştı ve 32Bit (7 dijit) sayılarla işlem yapıyordu. Programın genel amaçlı statik hesap programlarından başlıca farkı, sistemin çözümü sonucu bulunan tesirlere göre çubuklara yeni kesitler atanarak tekrarlanan iteratif çözüm mantığı ile çalışmasıydı. Sistem tekrar tekrar çözülerek kararlı hale gelmesi sağlanıyordu.
Eski Statik hesap programı
Statik hesaptan sonra fabrikada imalata geçilebilmesi için uzay sistem çubuk ve küre imalat iş emirlerini hazırlayan ara programlara ihtiyaç duyuldu aksi takdirde bu çizimlerin ve hesaplamaların elle yapılması gerekiyordu ve karmaşık projelerde bu büyük bir sorundu. Daha sonrasında montaj sırasında kullanılan paftaların hazırlayan, lejant ve metrajları çıkaran, fiyatlama analizlerini yapan hesap tabloları ve programlar geliştirildi ve sistem bu şekilde işlemeye başladı. Amacımız insan hatalarını en aza indirmekti
Hesapların daha detaylı kontrolü ve müşteri tarafına sunumu kolaylaştırması sebebiyle StaadPro ve Sap2000 gibi dünyada çok kullanılan yazılımlarla veri alışverişini sağlayan ara programlar hazırladık. Bu sayede gerektiğinde kendi çatı modelimizi, müşteri tarafından bize verilen alt yapıya ait bilgisayar modelleri ile birleştirerek bir bütün halinde çözebiliyorduk.
İlerleyen zamanlarda grafik ara yüzü olan yazılımımızla modelleri oluşturup yükleme işlemlerini yapmaya başladık. Bu bize model oluşturma çözüm ve fiyatlandırma işlerinde büyük kolaylık sağlıyor.
Model oluşturma
İmalat sistem çözümleri için 64bit (15 dijit) sayılarla işlem yapan, Avrupa ve Amerika’daki şartnamelere göre kontrol yapabilen sürekli güncellediğimiz statik çözüm programımızı oluşturarak kullanmaya başladık. Bu şekilde daha hassas neticeler alabiliyoruz. Güncellenen şartnamelere uygun çözümleri daha rahat yapabiliyoruz.
Uzay sistem hesap programı
AISI (Cold Formed) ve AISC metotlarına göre dizayn ve statik hesap yapan aşıklara özel yazılım
3rd party programların verdiği kesit tesirlerine göre binlerce uzay sistem çubuğunu hızlı şekilde kontrol edip boyutlayan program ile yalnızca uzay sistem programlarını değil gerektiğinde diğer (StaadPro,Sap2000) yazılımları kullanarak analizler yaparak kendi sistemimiz içine adapte edebiliyor, gerektiği takdirde alt yapı ve üst yapıyı birlikte çözüp dinamik analizlerini yaparak karşılaştırabiliyor ve sonuçları kendi imalat sistemimize aktarabiliyoruz.
Çubuk kapasite oranlarını 3 boyutlu izleme
Kürelere açılan deliklerin yön ve çaplarının çizdirilmesi
Ana sistemin haricinde ikincil elemanlarında hesap ve boyutlanması konusunda yardımcı tablolar ve programlar hazırlanarak kullanılmaya başlandı. Bunlar aşık hesabı, mesnet hesabı ve ankraj hesaplarında bize büyük fayda sağlıyorlar.
Aşık Hesapları
Mesnet hesapları
Ankraj hesapları
Küre çubuk çarpışmalarının görüntülenmesi
Son zamanlarda konstrüksiyonların 3 boyutlu görüntülerini yayınlamak moda oldu. BIM sistemlerinin yaygınlaşmasıyla, mimarlar ve diğer inşaat disiplinleri, uzay çatıları da kendi modellerinin içine dahil etmek için çatının komple 3 boyutlu çizimlerini istemeye başladılar. Bunun içinde çatı sistemini bütün elemanlarıyla Tekla ve Autocad’e aktaran programımızla üç boyutlu uzay sistem çizimlerini otomatik oluşturmaya başladık.
3 Boyutlu görsel oluşturulması
Aslında ofiste yukarıda bahsettiklerimin haricinde irili ufaklı birçok bilgisayar programının yanında, küre delme editörü, CNC veri hazırlayıcısı gibi yazılımlar da elbette kullanılmaktadır. Altınyaldız olarak şu anda geçmişte de olduğu gibi sürekli gelişen bilgisayar teknolojisine paralel olarak uzay sistem işlerimizi daha etkili yapabilmek amacıyla, kendimizi geliştirmek, yeni programlar yazmak ya da işimize yarayacağını düşündüğümüz 3rd party programları sistemimize dahil ederek kullanılır hale getirmek için elimizden geldiğince çalışmaya devam ediyoruz. Bilgisayarlar özellikle, uzun zaman alan ve çok tekrarlanan rutin işlerin hızla yapılmasını sağlayarak insanların üzerinden ciddi bir yükün alınmasını sağlıyorlar. Böylece teknik elemanlar zamanlarını sistem tasarımı gibi daha faydalı işlere ayırabilmektedirler.
Hakan EZCAN
